Των καθηγητών Emmanuel Farhi (Harvard University), Gita Gopinath (Harvard University), και Oleg Itskhoki (Princeton University).
Το 2012 θα είναι κρίσιμη χρονιά για το ευρώ. Η επιβίωση της ευρωζώνης απαιτεί μια αξιόπιστη λύση στην μακροχρόνια κρίση χρέους που την ταλαιπωρεί. Μια λύση που θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις δυο μακροοικονομικές ανισορροπίες (εξωτερική και δημοσιονομική) που αποτελούν τον πυρήνα της.
Η κρίση έχει φέρει στο φως τις μεγάλες ανισότητες στην ανταγωνιστικότητα, που χαρακτηρίζουν την ευρωζώνη.
Από το 1996 ως το 2010, το εργασιακό κόστος της Γερμανίας αυξήθηκε κατά μόλις 8%, και της Γαλλίας κατά 13%. Συγκρίνετε τα ποσοστά αυτά με τα αντίστοιχα της Πορτογαλίας που είναι 24%, της Ισπανίας 35%, της Ιταλίας 37%, και της Ελλάδας (κρατηθείτε) 59%.
Το αποτέλεσμα αυτών των ανισοτήτων ήταν να υπάρχει μια μεγάλη εμπορική ανισορροπία μεταξύ διάφορων κρατών μελών, ένα πρόβλημα που επιβαρύνθηκε από τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα, και τα μεγάλα δημόσια χρέη στην Ν. Ευρώπη (και στη Γαλλία), με τα περισσότερα χρήματα να οφείλονται σε ξένους πιστωτές.
Μήπως θα πρέπει να διαλυθεί η ευρωζώνη για να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα; Μπορεί και όχι.
Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι η Πορτογαλία αποφασίζει να φύγει, και να επαναφέρει το εσκούδο. Η υποτίμηση στην ισοτιμία που θα ακολουθήσει αναπόφευκτα, θα μειώσει αμέσως το κόστος των πορτογαλικών εξαγωγών, θα ανεβάσει το κόστος των εισαγωγών, θα τονώσει την οικονομία, και θα φέρει επιτέλους την πολυπόθητη ανάπτυξη.
Η έξοδος όμως από το ευρώ θα ήταν μια ταραχώδης διαδικασία. Η αναστάτωση που θα προκαλούνταν, μπορεί και να μείωνε τα βραχυπρόθεσμα κέρδη της υποτίμησης.
Υπάρχει όμως, μια εκπληκτικά απλή εναλλακτική λύση, που δεν απαιτεί από τις αδύναμες χώρες της Ν. Ευρώπης να εγκαταλείψουν το ευρώ, και να υποτιμήσουν το νόμισμά τους.
Αφορά στην αύξηση του ΦΠΑ, παράλληλα με την μείωση των εργοδοτικών εισφορών. Μια πρόσφατη έρευνα επ αυτού, απέδειξε ότι η λεγόμενη «δημοσιονομική υποτίμηση» έχει παρεμφερή, με την κανονική, αποτελέσματα στην οικονομία, σε σχέση με την επίδραση επί του ΑΕΠ, την κατανάλωση, την απασχόληση, και τον πληθωρισμό.
Μια νομισματική υποτίμηση πετυχαίνει επειδή καθιστά ακριβές τις εισαγωγές, και φτηνές τις εξαγωγές. Μια αύξηση του ΦΠΑ με παράλληλη μείωση των εισφορών, φέρνει το ίδιο αποτέλεσμα. Η αύξηση του ΦΠΑ αυξάνει την τιμή των εισαγομένων αγαθών, αφού τώρα οι ξένες επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν υψηλότερους φόρους. Και για να διασφαλιστεί ότι δεν θα ανεβάσουν τις δικές τους τιμές οι ντόπιες επιχειρήσεις, η αύξηση του ΦΠΑ θα πρέπει να συνοδεύεται και από την μείωση των φόρων μισθοδοσίας.
Επιπλέον, επειδή οι εξαγωγές εξαιρούνται από τον ΦΠΑ, θα πέσει και η τιμή των εξαγωγών. Έτσι, θα υπάρχουν όλα τα οφέλη επί της ανταγωνιστικότητας που χαρακτηρίζουν την νομισματική υποτίμηση, χωρίς να χρειαστεί κάποια χώρα να φύγει από το ευρώ.
Μια τέτοια πολιτική βοηθάει και στο δημοσιονομικό μέτωπο. Όπως ισχύει σε μια νομισματική υποτίμηση, έτσι και στην εναλλακτική περίπτωση, η ανάπτυξη θα ενισχύσει την όλη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, μέσω της αύξησης των φορολογικών εσόδων.
Ένα επιπλέον πλεονέκτημα της δημοσιονομικής υποτίμησης είναι ότι προσφέρει επιπρόσθετα έσοδα σε σχέση με το εμπορικό έλλειμμα μιας χώρας. Για χώρες που πάσχουν από χαμηλή ανταγωνιστικότητα, και ως συνέπεια αυτού, πλήττονται και από εμπορικά ελλείμματα, η δημοσιονομική υποτίμηση σημαίνει περισσότερα έσοδα, κυρίως βραχυπρόθεσμα.
Όπως και η κανονική υποτίμηση, έτσι και η δημοσιονομική δημιουργεί νικητές και χαμένους. Ο πληθωρισμός σημαίνει πως οι ομολογιούχοι θα χάσουν πολλά ανάλογα με τον πλούτο τους, αλλά και το μέγεθος της υποτίμησης. Αν δεν προσαρμοστούν οι φόροι κεφαλαίου, τότε οι έχοντες στα χέρια τους τοπικά ομόλογα, επίσης θα χάσουν πολλά.
Αντίθετα, πολλές άλλες μεταφορές κεφαλαίων, όπως είναι τα επιδόματα ανεργίας, τα επιδόματα υγείας, οι συντάξεις, κλπ. είναι συνδεδεμένες με τον πληθωρισμό, οπότε και διατηρούν την πραγματική τους αξία. Το ίδιο ισχύει και με τα κατώτατα ημερομίσθια.
Η δημοσιονομική υποτίμηση αρχίζει ήδη να κερδίζει θαυμαστές. Ο Γάλλος πρόεδρος μόλις ανακοίνωσε μια. Και όσοι ανησυχούν ότι μια τέτοια υποτίμηση έρχεται σε σύγκρουση με τους κανόνες της ευρωζώνης, ας θυμηθούν ότι η Γερμανία έκανε μια τέτοια το 2007 (με άλλο όνομα), ανεβάζοντας το ΦΠΑ στο 19% από το 16%, και μειώνοντας την συμμετοχή των εργοδοτών στην κοινωνική ασφάλιση στο 4.2% από το 6.5%.
Εν κατακλείδι, υπάρχουν κάποιες απλές εναλλακτικές λύσεις, που μπορούν να βοηθήσουν τις χώρες του Νότου να κερδίσουν την ανταγωνιστικότητα τους. Βέβαια, οι δημοσιονομικές υποτιμήσεις θα πρέπει να είναι περιορισμένου μεγέθους, αν θέλουμε να είναι και βιώσιμες. Σε συνδυασμό όμως με την αναδιάρθρωση του χρέους, μια πιο συμβιβαστική νομισματική πολιτική, μια ενίσχυση στη ρευστότητα από πλευράς της ΕΚΤ, και κάποιες απαραίτητες θεσμικές μεταρρυθμίσεις, οι αδύναμες και καταχρεωμένες χώρες μπορούν να βοηθηθούν, χωρίς να χρειάζεται να διαλυθεί η ευρωζώνη, και χωρίς να υποστούν μια τεράστια (εξαιτίας της λιτότητας) ύφεση.
Project Syndicate
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου